Hoe werken RD coördinaten?

Hoe werken RD coördinaten? RD coördinaten zijn coördinaten in het Nederlandse coördinatenstelsel. Ze worden gebruikt op kaarten en bij landmeten. Ze komen dus heel vaak voor. Maar hoe werken RD coördinaten nu eigenlijk?

RD coördinaten geven de positie aan van een object in de X en Y richting volgens het Nederlandse coördinatenstelsel, het Rijksdriehoekstelsel. De oorsprong van het Rijksdriehoekstelsel ligt in de 19 eeuw, toen een landendekkende driehoeksmeting werd uitgevoerd. Oorspronkelijk lag het nulpunt van het Rijksdriehoekstelsel in Amersfoort, maar dit is in 1968 verplaatst naar een punt ten zuidoosten van Parijs. GPS coördinaten worden met behulp van de rekenmethode RDNAPTRANS omgezet naar RD coördinaten. Deze rekenmethode is volledig geïntegreerd in Apglos Survey Wizard.

Om alles duidelijk te maken over dit onderwerp zal ik in dit artikel de volgende vragen beantwoorden:

• Wat is het Rijksdriehoekstelsel?
• Wat is een driehoeksmeting?
• Wat is de geschiedenis van het Rijksdriehoekstelsel?
• Wat heeft Amersfoort met RD coördinaten te maken?
• Wat is het nulpunt van het Rijksdriehoekstelsel?
• Hoe rekent men GPS coördinaten om naar RD coördinaten?
• Hoe stelt men het gebruik van RD coördinaten in landmeetapp Apglos Survey Wizard in?

Hoe werken RD coördinaten: de oplossing

Het kan zo zijn dat u niet in de gelegenheid bent om dit gehele artikel te lezen. Daarom is er nog een mogelijkheid om meer te weten te komen over hoe RD coördinaten werken.

U kunt via deze website een GPS meetsysteem proberen. Kijk daarvoor direct op deze pagina. Onze GPS meetsystemen werken namelijk met RD coördinaten.

U kunt op dezelfde pagina een demonstratie aanvragen van één van onze GPS meetsystemen. Bij deze demonstratie kunt u dan ook gerichte vragen stellen, zoals “Hoe werken RD coördinaten?” en natuurlijk ook vragen over andere onderwerpen met betrekking tot GPS landmeten.

Mocht u geen tijd hebben voor een demonstratie of wilt u alleen de beste en makkelijkste software testen voor het gebruik van RD coördinaten dan is dat ook mogelijk. Apglos Survey Wizard is de eenvoudigste software om gemeten GPS coördinaten om te zetten naar RD coördinaten of andersom. U kunt deze gratis downloaden van de Google Play Store.

De landmeetapp Apglos Survey Wizard heeft volledige functionaliteit met de GPS van uw Android apparaat. U kunt deze app dus volledig testen en het is gratis.

Natuurlijk is de nauwkeurigheid van een GPS rover, beter dan die van de standaard Android apparaten. Mocht u dus een test willen doen met een nauwkeurig systeem, kijk dan op deze pagina.

Wat is het Rijksdriehoekstelsel?

Om te weten wat RD coördinaten zijn en hoe ze werken is het van belang om te weten wat het Rijksdriehoekstelsel is. De officiële naam is het Stelsel van de Rijksdriehoeksmeting. En dit stelsel bestond al voordat er GPS was.

Ook in de tijd voor GPS werden er kaarten gemaakt en werd er al land gemeten. Om verschillende metingen op elkaar aan te sluiten moest men in hetzelfde stelsel meten. Dit was het Stelsel van de Rijksdriehoeksmeting.

Dit is ook de oorsprong van de RD coördinaten. De letter R van de afkorting komt namelijk van het woord Rijk en de letter D komt van het woord Driehoek.

Wat is een driehoeksmeting?

Een driehoeksmeting is een oude landmeettechniek, die de basis is van het Nederlandse coördinatenstelsel, het RD coördinatenstelsel.

Bij een driehoeksmeting worden met name hoeken gemeten en maar een enkele afstand. Door de juiste hoeken te meten ontstaat er een stelsel van driehoeken. Van alle knooppunten kan men door middel van wiskundige formules alle afstanden bepalen ondanks dat er maar een enkele afstand is gemeten.

Dit is een vrij effectieve manier om snel een nauwkeurige kaart te maken. Er hoefde namelijk niet veel afstandsmetingen te worden gedaan. Wel moesten er hoeken worden gemeten. Maar dit is snel.

Vooral wanneer dit doet van in het oog springende objecten, zoals kerktorens.

Wat is de geschiedenis van het Rijksdriehoekstelsel?

Als Nederlanders kunnen we best trots zijn op onze landmeetgeschiedenis. En dat begon al in de 16e eeuw met de wiskundige Snellius. In die tijd nam men al aan dat de aarde rond was. Maar de wiskundige Snellius was de eerste die een driehoeksmeting deed. De driehoeksmeting die Snellius deed was met 14 torens tussen Alkmaar en Bergen op Zoom.

Het doel van de meting was echter niet om te landmeten, maar om de omtrek van de aarde te bepalen. Door middel van deze eerste driehoeksmeting kwam hij erg in de buurt. Zijn afwijking was destijds maar 3,5 procent.

De driehoeksmeting die Snellius deed, is door veel landen nagevolgd om een landsdekkende kaart te maken.

Tussen 1802 en 1811 werd door ingenieur Krayenhoff de eerste landsdekkende driehoeksmeting gedaan. Deze ingenieur was eveneens betrokken bij de oprichting van Rijkswaterstaat. Gezien het aantal jaren dat het in beslag nam kunt u wel zien dat een driehoeksmeting van een heel land een tijdrovende klus is.

Pas in 1885 krijgt de in 1879 opgerichte Rijkscommissie voor Graadmeting en Waterpassing de opdracht om de Rijksdriehoeksmeting uit te voeren. Dit is dus het officiële begin van het Nederlandse coördinatenstelsel, zoals we dat nu kennen.

De eerste metingen van deze Rijksdriehoeksmeting werden tussen 1888 en 1904 uitgevoerd. De slagen waren nog groot. Daardoor waren er nog afwijkingen. Maar in de periode daarna werden meer punten aan het Rijksdriehoekstelsel toegevoegd. Dit gebeurde door meer kerktorens te meten.

Hierdoor werden de afwijkingen geminimaliseerd. Deze verdichting van het Rijksdriehoekstelsel duurde tot en met 1928.

Inmiddels is heeft het Rijksdriehoekstelsel een netwerk van zo’n 5600 punten. Deze punten zijn verspreid over geel Nederland.

Alleen in 1968 gebeurde er nog iets opmerkelijks met het Rijksdriehoekstelsel.

Wat heeft Amersfoort met RD coördinaten te maken?

En dat opmerkelijks heeft te maken met het nulpunt. Oorspronkelijk lag het nulpunt van het RD coördinatenstelsel in Amersfoort. Om precies te zijn was de Onze Lieve Vrouwentoren in Amersfoort het nulpunt.

Maar daar ontstonden problemen mee. Er waren positieve en negatieve RD coördinaten. Door een minnetje te vergeten was de positie compleet verkeerd.

Maar ook de x-coördinaat en y-coördinaat werden door elkaar heen gehaald.

Hierdoor ontstond er verwarring en moest men regelmatig terug om te meten, zodat de correcte waarden van de RD coördinaten kon worden bepaald.

Wat is het nulpunt van het Rijksdriehoekstelsel?

Daarom is in 1968 het nulpunt van het Nederlandse coördinatenstelsel verplaatst naar een locatie in Frankrijk. Dit ligt ten zuidoosten van Parijs.

Maar dit nulpunt is niet zonder reden gekozen. Het nulpunt is op zo’n manier gekozen dat de maximale X coördinaat altijd kleiner is dan de minimale Y coördinaat. Hierdoor kan er geen verwarring meer ontstaan tussen de X en Y coördinaten.

Ook heeft men het nulpunt zo bepaald dat er geen negatieve coördinaten meer zijn.

Daarnaast moesten de X en Y coördinaten vanuit het oude RD coördinatenstelsel met het nulpunt in de Onze Lieve vrouwentoren in Amersfoort makkelijk om te rekenen zijn naar de nieuwe coördinaten.

Daarom zijn is er destijds voor ronde getallen gekozen. Dit punt ligt nu in het huide RD coördinatenstelsel op het coördinaat 155000, 463000.

Dit betekent dat bij elk punt in het oude Rijksdriehoekstelsel 155000 bij de X coördinaat moest worden opgeteld en 463000 bij de Y coördinaat moest worden opgeteld.

Hoe rekent men GPS coördinaten om naar RD coördinaten?

Nu is dat het eenvoudige rekenwerk. En na meer dan 50 jaar worden er nauwelijks berekeningen meer gedaan van het oude naar het nieuwe Rijksdriehoekstelsel. Maar sinds de komst van GPS is er toch nog heel wat rekenwerk te doen.

GPS coördinaten moeten namelijk omgerekend worden naar RD coördinaten. Een GPS coördinaat bestaat uit een latitude en een longitude waarde. En dat komt natuurlijk niet overeen met de X en Y coördinaten van het Rijksdriehoekstelsel.

Dus moest er een berekening komen hoe de GPS coördinaten omgezet kunnen worden naar RD coördinaten. Dit is één van de taken van Het Kadaster.

Het Kadaster heeft een rekenmethode bepaald hoe GPS coördinaten moeten worden omgerekend naar RD coördinaten en visa versa.

De eerste rekenmethode is geïntroduceerd in 2000. Deze heet RDNAPTRANS. Hierbij is het RD coördinatenstelsel gekoppeld aan de ETRS89.

Echter is er een probleem. Nederland is geen constante. Het land beweegt in verschillende richtingen. Dit gaat over enkele centimeters per jaar. Hier houdt de rekenmethode van Het Kadaster voor het omrekenen van GPS coördinaten naar RD coördinaten geen rekening mee.

Daarom moet Het Kadaster regelmatig, om een aantal jaar, een nieuwe rekenmethode introduceren. De laatste introductie van de rekenmethode was in 2019. Toen is RDNAPTRANS2018 geïntroduceerd. Dit is de huidige maatgevende rekenmethode voor het omrekenen van GPS coördinaten naar RD coördinaten.

Deze rekenmethode is niet erg makkelijk. Hij bevat een berekening met een NTv2 grid, de rekenmethode voor de stereografische transformatie en nog wat zaken.

Gelukkig hoeft u deze berekeningen niet zelf te doen. Apglos Survey Wizard de makkelijke landmeetsoftware kan deze berekeningen makkelijk doen. Deze software is daar door Het Kadaster ook voor goedgekeurd.

Hoe stelt men het gebruik van RD coördinaten in landmeetapp Apglos Survey Wizard in?

Het instellen van het coördinatenstelsel in de landmeetapp Apglos Survey Wizard is eenvoudig. In de onderstaande video kunt u zien hoe u dit doet.

Om het RD coördinatenstelsel te gebruiken moet u kiezen voor:

Netherlands

ETRS89

RDNAPtrans2018 / NAP-NLGEO2018

Wanneer u deze instellingen gebruikt dan kunt u met een gerust hart inmeten en uitzetten met onze GPS meetsystemen, want die gebruiken allemaal Apglos Survey Wizard. Met deze instellingen werkt u namelijk met de meest recente omrekening van GPS coördinaten naar RD coördinaten en NAP.

En dat is wat u wil.

Slotconclusie over Hoe werken RD coördinaten

Dit was een heel artikel over hoe werken RD coördinaten. Er is veel over dit onderwerp van GPS landmeten te melden. We hopen dan ook dat u er in ieder geval een aantal zaken van heeft opgepikt en dat u daar u voordeel mee kunt doen.

Echter is alles wat in dit artikel is geschreven theorie. Als u deze theorie in de praktijk wilt brengen dan kan dat.

U kunt namelijk via deze website een GPS rover proberen. Wanneer u dat doet dan kunt u wat u door het lezen van dit artikel direct in de praktijk brengen. En u kunt dan zien hoe RD coördinaten werken.

Natuurlijk krijgt u wanneer u één van onze GPS meetsystemen probeert of koopt nog een korte en duidelijke uitleg, zodat u direct ermee aan de slag kunt.

Mocht u eerst een demonstratie willen dan kunt u die ook via de hierboven genoemde pagina’s aanvragen. Bij een demonstratie of een korte uitleg kunt u ook nog specifieke vragen stellen, zoals “Hoe werken RD coördinaten?”